تأثیر پرایمینگ سالسیلیک اسید بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گلرنگ (carthamus tinctorius l.) تحت تنش کم آبی

خشکی یکی از محدودیتهای بزرگ است که تولید گیاهان را در سرتاسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد. یکی از راه های مقابله با خشکی، استفاده از پرایمینگ بذر با غلظت های بهینه هورمون های رشد گیاهی است. سالسیلیک اسید یک ترکیب رایج فنولی تولید شده توسط گیاهان است، و همچنین یک تنظیم کننده خارجی رشد نیز می باشد که در تنظیم فرآیند های فیزیولوژیکی گیاهان شرکت می کند. تأثیر کاربرد خارجی سالسیلیک اسید روی فرآیندهای فیزیولوژیکی متفاوت است، به نحوی که باعث می شود که بعضی فرآیندها پیشرفت و از برخی دیگر ممانعت به عمل آید. که آن هم به غلظت سالسیلیک اسید کاربردی، گونه گیاهی، مرحله رشدی و شرایط محیط بستگی دارد. به منظور بررسی اثر پرایمینگ سالسیلیک اسید بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گلرنگ (carthamus tinctorius l. ) آزمایشی در قالب طرح اسپیلیت اسپیلیت پلات بر پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389-1388در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، واقع در 6 کیلومتری شهر زنجان انجام شد. هر کرت شامل پنج ردیف کاشت به طول 4 متر و با فواصل 5/0 متر و فاصله بین ردیف و روی ردیف های کاشت به ترتیب 50 و10 سانتی متر بود. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح آبیاری به عنوان عامل اصلی در 2 سطح (شاهد یا آبیاری منظم، اعمال تنش در زمان شروع گلدهی تا 50% گلدهی)، تیمار رقم به عنوان عامل فرعی در چهار سطح (رقم محلی اصفهان، ژیلا، lesaf, dincer ) و پرایمینگ بوسیله سالسیلیک اسید ( sa)، به عنوان عامل فرعی فرعی در پنج سطح، شامل سطوح صفر،700، 1400، 2100 و2800 میکرومولار بود. جهت انجام پرایمینگ پس از تهیه دوزهای مختلف سالسیلیک اسید (sa) بذور گلرنگ به مدت 24 ساعت در دمای c°4، تحت تیمارهای مختلف سالسیلیک اسید قرار گرفتند، سپس بذور خشک شده و پس از ضد عفونی با قارچ کش ویتاواکس به مزرعه منتقل شدند. کاشت بذور در اواسط خرداد 1388 به طور دستی انجام شد. پس از کاشت بذور گلرنگ، آبیاری بوته ها هر 7 روز یکبار انجام گرفت. در طول فصل رشد کلیه علف های هرز که شامل تاج خروس، سلمه تره، توق و ... بود، بصورت دستی وجین گردیدند. پس از استقرار بوته ها در مراحل مختلف، نمونه برداری و جمع آوری داده ها انجام گرفت. با توجه به مقایسات میانگین و روابط بین صفات در شرایط تنش خشکی مشخص گردید که انتخاب دز مناسب سالسیلیک اسید، تأثیر قابل ملاحظه ای در افزایش هر یک از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک دارد به طوری که در تیمار قطع آبیاری بعد از گلدهی رقم dincer و بذور پرایم شده با دز 1400 میکرومولار سالسیلیک اسید بیشترین افزایش در اکثر صفات مورد ارزیابی را نشان داد که بعد از این غلظت، غلظت های بالاتر سالیسیلیک اسید اثر بازدارنده اعمال کردند. ولی بیشترین افزایش در اکثر صفات در سطوح آبیاری کنترل شده (شاهد) و رقم dincer و بذور پرایم شده با دز 2800 میکرومولار سالسیلیک اسید بدست آمد. که در نهایت منجر به این شد که بذور پرایم شده با دز 2800 میکرومولار سالسیلیک اسید، بیشترین عملکرد دانه 1986 کیلوگرم در هکتار، وبیشترین درصد روغن 98/28 را داشته باشند.